Kartonówki dla niemowlaka i małego rozrabiaki

Kartonówki dla niemowlaka i małego rozrabiaki

Jak rozmawiać z malutkimi dziećmi? Pierwszą próbą komunikacji niemowlaków są dźwięki, którymi naśladują to, co słyszą i widzą. Dzięki nim porozumiewają się z otoczeniem, pomimo tego, że nie nauczyły się jeszcze słów świata dorosłych. „Wymawiają” dźwięki, które im coś przypominają. Są to onomatopeje, czyli wyrazy dźwiękonaśladowcze.

Wyrazy dźwiękonaśladowcze papugują swym brzmieniem istniejące zjawiska, zawierają cząstkę, która „odtwarza” niejako dźwięk słyszalny. Za przykład można podać brzmienie szczekającego pieska: „hau”, kwaczącej kaczki: „kwa” czy dzwoniącego telefonu: „dryyń”.

Dziecko uczące się mówić w spontaniczny sposób wypowiada cząstki słów odzwierciedlające w jego umyśle to, o czym myśli. Warto wspomóc go w tej naturalnej tendencji, wybrać głoski czy sylaby, które nie sprawią mu trudności w powtarzaniu, a ich znaczenie będzie dla niego zrozumiałe. Równie dobrą metodą przygotowywania naszej pociechy do mówienia może być czytanie rymowanek, których dzieci słuchają jak melodii, w lot łapiąc ich intencję.

Od końca okresu niemowlęcego dziecko powtarza zasłyszane dźwięki i zaczyna nazywać po swojemu to, co widzi. Wynika to z postrzegania szerszej perspektywy wskutek nabycia umiejętności siedzenia, raczkowania czy chodzenia. W okolicach dwóch lat maluch jest już bardzo twórczy i wymyśla własne słowa, nierzadko będące onomatopejami. Pierwsze zdania pojawiają się u naszej pociechy najczęściej między drugim a trzecim rokiem życia.

Książeczki kartonowe dla najmłodszych

Dziecko w nauce mówienia warto wspomagać, mówić do niego, nazywać wszystko, na co patrzy, nakłaniać do powtarzania dźwięków, śpiewać mu, recytować, a nawet naśladować głoski, które z siebie wydaje.

Bardzo dużą pomocą w codziennej pracy z naszym szkrabem będą książeczki kartonowe, czyli książeczki dla najmłodszych dzieci. Są one odporne na zniszczenie, zgniatanie, rzucanie, uderzanie i nie są groźne w razie gryzienia czy smakowania przez maluszka, który w ten sposób poznaje świat. Kartonówki swoją strukturą dostosowane są do poziomu zachowań dziecka na etapie wczesnego dzieciństwa. Rodzic, czytając książeczki i odpowiednio intonując wyrazy wyróżnione w nich, trafia do percepcji dziecka i porozumiewa się z nim na poziomie jego rozwoju.

Kartonówki „Zwierzątka” dla dzieci w wieku od 0 do 3 lat

Przykładem publikacji przeznaczonych dla maluszków poznających świat widoczny i słyszalny, zawierających wyrazy dźwiękonaśladowcze, są książeczki twardostronicowe Wydawnictwa MARTEL. Wśród bogatej kolekcji warto wyróżnić serię „Zwierzątka” dla dzieci w wieku od 0 do 3 lat o czterech tytułach: „Kotek”, „Piesek”, „Świnka” i „Panda”.

Omówmy kilka kadrów z tej serii. Seria „Zwierzątka” Wydawnictwa MARTEL publikuje słowa, które są dla dziecka łatwe do zrozumienia, naśladują różne dźwięki i dlatego warto je czytać na głos. Bohaterowie książeczek wypowiadają słowa bliskie percepcji małego szkraba: oddają dźwięk deszczu: „kap”, „plusk” czy spadanie z drzewa jesiennego liścia: „frrrrr”.

Dziecko bez trudu powtórzy zilustrowany poniżej przykład dźwięku cymbałków: „bim, bam, bom”, fletu: „fi, fi” czy brzmienie szarpanych strun gitary: „plum”. Dźwięki, które są związane z muzyką, charakteryzują się melodyjnością w swym brzmieniu; warto je połączyć ze śpiewaniem, na przykład z dźwięcznym i łatwym do wymówienia dla maluszka: „la, la, la”. Szczegóły zilustrowano w poniższym kadrze.

Kolejny obrazek książeczki twardostronicowej dla dzieci Wydawnictwa MARTEL przedstawia nastrój szumiących drzew: „szu”, dźwięk latającej nieopodal pszczółki: „bzz” oraz ćwierkającego ptaszka: „ćwir”.

Ciuchcia i pieski cieszą się często zainteresowaniem chłopców. Powtarzany przez nich dźwięk wydobywającej się z jadącego parowozu z dużą mocą pary „buch, buch” czy jadącej po torach kolei „ciuch, ciuch” wzbudzi wiele entuzjazmu i zadowolenia. Poniższy kadr z serii dla dzieci „Zwierzątka” ilustruje przykłady wyrazów dźwiękonaśladowczych, które możemy powtarzać razem z dzieckiem.

Dzieci uwielbiają wieś, zwierzątka i naturę, więc bliskie im będą odgłosy panujące w wiejskich zagrodach, takie jak dźwięk powoli przemieszczającego się traktorka: „pyr, pyr, pyr” czy świnki taplającej się w bajorku: „plusk”. Omawiane przykłady można dostrzec na poniższych ilustracjach książeczki kartonówki.

Dziecko podczas zabawy traktorkiem czy autkiem będzie wydawało dźwięki, które skojarzą mu się z przemieszczaniem się tych pojazdów. Słuchając książeczki, którą ktoś mu przeczyta, będzie miało szansę poznać niektóre z takich odgłosów. Warto zatem powtarzać brzdącowi cząstki dźwiękonaśladowcze przeczytane w książeczkach.

Rozmowa dziecka z dorosłymi

Rodzice potrafią intuicyjnie zrozumieć swoje dziecko i „rozmawiać” z nim w sposób zrozumiały dla obu stron. Często przydają się podczas tego typu „konwersacji” wyrazy dźwiękonaśladowcze albo ich cząstki, przy okazji codziennych rytuałów czy zabaw. Bliscy „rozmawiają” ze swoją pociechą pomimo tego, że szkrab nie potrafi jeszcze mówić, w rozumieniu definicji języka, którym posługują się osoby dorosłe. Dialog oparty na naśladowaniu słów daje maluszkowi wiele satysfakcji i pozwala komunikować się w zaawansowanym stopniu ─ z perspektywy poziomu jego rozwoju. To pierwsza wymiana myśli w jego życiu.

Można spotkać się z opinią, że słowa tego typu są dziecinne, uwsteczniają rozwój i nie należy ich używać, lecz mówić do dzieci pełnymi zdaniami. Według wielu specjalistów jest to mylna interpretacja, ponieważ słowa czy cząstki dźwiękonaśladowcze są pełnoprawnymi wyrazami, za pomocą których dziecko doskonali umiejętność mówienia. Są łatwo przez niego zapamiętywane, a częste ich wypowiadanie pomaga ćwiczyć mięśnie twarzy. Warto połączyć oba sposoby, mówić do dziecka całymi zdaniami i wplatać w nie onomatopeje. Pomogą mu one poznać otaczający świat, nazwać wszystko po swojemu. Natomiast zabawa książeczkami kartonowymi uruchomi zmysły dziecka w sposób wybrany tylko przez niego.

Maluszek w łatwy sposób interpretuje i zapamiętuje obrazki w książeczkach oraz dźwięki, które wcześniej poznało. W serii „Zwierzątka” wyeksponowane są wyrazy, które dziecko może nazwać po swojemu, np. słonko, ptaszki czy rybki. Odpowiednio zaintonowane podczas czytania wejdą do jego wczesnej bazy słów i będą stanowić źródło, z którego czerpać będzie podczas nauki układania zdań we wczesnym i późniejszym dzieciństwie.

Choć niemowlak jeszcze nie mówi, warto mu czytać i pozwalać bawić się bezpiecznymi kartonowymi książeczkami, które dzięki swojej odpornej fakturze dostosowane są do nieprzewidywalnych zachowań małych dzieci. Zabawa kartonówkami pomoże zaszczepić w maluszku ciekawość do książek, natomiast wspólne czytanie na głos pozwoli nawiązać z naszym dzieckiem bezcenną nić porozumienia.

Katarzyna Dobrogowska